Lummen is een gemeente waar de mensen houden van traditie, van het dorpsleven, van de eigenheid van de dorpskernen en gehuchten.  Dat is mooi.  En dat zijn dingen waar we gerust ook fier op mogen zijn.  Tegelijk mogen we niet blind blijven voor de evoluties die bezig zijn.  Eén ervan is de golf van fusies die er mogelijk zit aan te komen.  

De Vlaamse ondersteuning voor vrijwillige fusies werd verlengd. De fusies die begin van deze legislatuur zijn ingegaan, zoals die van Pelt en Oudsbergen,  zijn succesvol doorgevoerd. En steeds meer gemeenten onderzoeken de mogelijke voordelen hiervan.  In deze context zou Lummen best ook eens zijn voelsprieten uitsteken. 

Als Groen Lummen willen we ons op dit moment niet uitspreken vóór of tegen een fusie, laat staan met welke partners dat dan zou moeten gebeuren.  Maar er zijn redenen te over om nu te onderzoeken of een fusie ook voor Lummen interessant zou zijn.  Daarvoor zijn nog veel vragen onbeantwoord:

Wat zijn de mogelijkheden en opportuniteiten. En wat zouden de mogelijke nadelen kunnen zijn? Hoe staat onze gemeente er nu voor? Zou een fusie de dienstverlening aan onze burgers verbeteren? Wat zou er veranderen op korte termijn? En vooral, wat zou dit betekenen voor Lummen op lange termijn? Welke elementen zijn er belangrijk voor de eigenheid van Lummen? Wat zou de impact van een mogelijke fusie hierop zijn? Wat is de rol van onze gemeente in de bredere regio? Zou een fusie die rol versterken?

We zien dat onze gemeente worstelt met de alsmaar groeiende hoeveelheid aan taken.  Door de beperkte personeelscapaciteit is dat voor Lummen moeilijk te behappen.  Oplossingen worden gezocht door taken uit te besteden of personeel te delen met andere gemeenten.  Denk maar aan de inschakeling van een advocatenkantoor voor de opmaak van een bestek, het inhuren van een externe communicatiemanager voor wegenwerken of het delen van een ambtenaar met een buurgemeente. Het zijn noodoplossingen. Maar ze zijn duur of inefficiënt en geen oplossing voor de lange termijn.

Een grotere gemeente zou de dienstverlening verbeteren doordat personeel een minder diverse set van verantwoordelijkheden heeft en zich kan specialiseren.  Waar nu sommige diensten slechts door enkele personen bemand worden, of de werking zelfs van 1 persoon afhankelijk, kunnen de diensten in een grotere gemeente ruimer bemand worden.

Een fusiegemeente wordt bovendien een aantrekkelijker werkgever. Voor het personeel zijn er meer mogelijkheden om een carrière uit te bouwen of om zich meer te kunnen specialiseren De laatste jaren bleven verschillende vacatures lang openstaan.  Medewerkers vertrekken omdat het moeilijk werken is.  Nieuwe mensen aantrekken blijkt lastig of ze blijven niet lang.

De stem van de gemeente binnen de regio of provincie weegt ook zwaarder door naarmate ze groter wordt.

Daarom is het ook belangrijk dat de resulterende fusie groot genoeg is.  Een samengaan, bv met één kleine gemeente, zou maar deels tegemoet komen aan de huidige problemen, en is voor de toekomst geen goede garantie.  Dan blijven we tegenover de hogere overheden een dwerg waarmee weinig rekening gehouden wordt. 

Het is belangrijk dat spoedig met het onderzoek begonnen wordt.  Als er een fusie komt moeten de nodige voorbereidingen getroffen kunnen worden zodat in januari 2025, na de gemeenteraadsverkiezingen, de organisatie van de diensten en het bestuur duidelijk is.

Als er tijdens deze legislatuur een fusie ingezet wordt, kunnen we genieten van een belangrijke schuldovername door Vlaanderen.  En mogelijk volgen er in de toekomst verplichte fusies.  Dan kunnen we niet meer kiezen met welke gemeentes en is er mogelijk geen financiële beloning meer.

Daarom pleiten we ervoor dat er voor Lummen, dringend, een proces wordt opgestart waarbij mogelijke opties onderzocht worden.

Dit onderzoek zou zo snel mogelijk voorbereid moeten worden, indien nodig met behulp van een extern bureau.  Wij vragen wel dat de gemeenteraadsleden en de bevolking hierbij zoveel mogelijk geïnformeerd en betrokken worden.  Alleen zo kan het resultaat van het proces, wat dat ook wordt, voldoende draagvlak hebben.

Daarom plaatst de fractie Groen – Lummen (d.i. Hanne Janssen en Johnny Ceyssens van Groen en Stefan Coenen als onafhankelijk raadslid) volgend agendapunt op de gemeenteraad van 26 april a.s.

Agendapunten:

Artikel 1

De gemeenteraad besluit een stuurgroep op te richten waarin alle fracties vertegenwoordigd zijn. Deze stuurgroep heeft als doel om conform het draaiboek van het Agentschap Binnenlands Bestuur "Draaiboek vrijwillige fusies van gemeenten" van 19/02/21 te onderzoeken of het omschreven voortraject kan opgestart worden. Meer in het bijzonder de onderdelen Individuele Onderzoeksfase, Eerste inventarisatie en SWOT-Analyse.

Artikel 2

De op te richten stuurgroep rapporteert na het afronden van deze opdracht aan de voltallige gemeenteraad omtrent haar eerste conclusies en vaststellingen, waarna de gemeenteraad al dan niet kan besluiten om verdere stappen te ondernemen. De leden van de stuurgroep bepalen in onderling overleg hun manier van werken en deadlines, met als uiterste datum om te rapporteren aan de gemeenteraad januari 2022.

Wij baseren ons op het stappenplan van het Agentschap Binnenlands Bestuur, dat u hier kan raadplegen:

https://lokaalbestuur.vlaanderen.be/strategische-projecten/fusie-van-gemeenten/draaiboek

Of het voor de Lummenaar uiteindelijk beter is om wel of niet in een fusieproject te stappen, kunnen we vandaag nog niet beoordelen. Te veel parameters zijn onbekend.  Daarom deze keuze om op een ernstige en transparante manier een onderzoek te voeren.  Zo kan nadien op basis van feiten en gegevens de beste keuze voor Lummen gemaakt worden.  We hopen dan ook op een sereen en constructief debat binnen de gemeenteraad.

Het agendapunt wordt ingediend door raadslid Hanne Janssen van Groen voor de gemeenteraad van 26/4/2021.  Dit met de steun van de volledige fractie en de partijafdeling Groen Lummen.